Με αφορμή τις τελικές τριήμερες εκδηλώσεις του Χορευτικού Ομίλου Θεσσαλονίκης που όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος θα παρουσιαστούν χοροί από όλα τα τμήματα του συλλόγου, ξεκινά μια σειρά σεμιναρίων από την κάθε περιοχή που θα παρουσιαστεί. Ο κύκλος αυτός των σεμιναρίων ξεκίνησε την Τετάρτη 3 Μαίου 2016 με την περιοή της Ημαθίας και συγκεκριμένα από το Ρουμλούκι , με εισηγητή και χοροδιδάσκαλο τον κ. Αχιλλέα Τσιάρα.
Ας γνωρίσουμε την περιοχή του Ρουμλουκιού τους χορούς, την μουσική, τα ήθη και τα έθιμα με ένα ταξίδι στο χρόνο και την παράδοση του τόπου…
Ρουμλούκι καλείται ο κάμπος της Ημαθίας, δεξιά και αριστερά από τις όχθες του Αλιάκμονα. Η περιοχή ονομάστηκε έτσι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, προσωνυμία που της έδωσαν οι πρώτοι Οθωμανοί κατακτητές για το ανόθευτο και αμιγές του ντόπιου ελληνικού πληθυσμού της. Η ονομασία προέρχεται από το τουρκικό ρουμ που σημαίνει Έλληνας – Ρωμιός, οπότε σημαίνει Ρωμιότοπος γη των Ελλήνων (όπως και Ρωμυλία, Ρούμελη). Μόνιμη εγκατάσταση των ανθρώπων στην περιοχή παρατηρείται ήδη από τους νεολιθικούς χρόνους. Αργότερα αποτέλεσε τμήμα της ομηρικής Ημαθίας κράτους, με την ιερή πρωτεύουσα, τις Αιγές. Κατά την ρωμαϊκή περίοδο το Ρουμλούκι αποτέλεσε τμήμα ρωμαϊκής επαρχίας. Τον 14ο αιώνα κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς και αποτέλεσε κτήμα του Γαζή Εβρενός Μπέη, οι απόγονοι του οποίου το κληρονόμησαν ως τσιφλίκι μέχρι τους τελευταίους χρόνους της τουρκοκρατίας.
Το Ρουμλούκι βεβαία, «πατρίδα» του Μεγάλου Αλεξάνδρου, είναι η περιοχή στην οποία βρίσκονται οι βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας που αποτελούν σημείο-ταυτότητα της Μακεδονίας. Οι τελευταίες ανακαλύψεις φανερώνουν πολλά κοινά στοιχεία της καθημερινής ζωής στα χρόνια του Φιλίππου και στην καθημερινή ζωή και τις συνήθεις των ντόπιων .
ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
Η παραδοσιακή ορχήστρα του Ρουμλουκιού ονομάζεται ζυγιά και αποτελείται από δύο ζουρνάδες (ο πρώτος παίζει τη μελωδία και ο δεύτερος κρατάει το ίσο) κι ένα μεγάλο νταούλι. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι παρ’ όλο που οι ζουρνάδες είναι δύο, ο κόσμος συνηθίζει να λέει: «Έρχονται τα νταούλια!».
Δευτερεύουσα και περιορισμένη θέση είχε στην περιοχή η γκάιντα (κυρίως παιζόταν στη Μελίκη και το Νεόκαστρο) το παίξιμο και ό ήχος της οποίας έμοιαζαν με αυτό των χωριών των Πιερίων.
Οι ζουρνάδες της περιοχής είναι κατασκευαστικά διαφοροποιημένοι από αυτούς άλλων περιοχών, αποδίδοντας έτσι χαρακτηριστικό ήχο. Το συνολικό μήκος του κορμού του οργάνου είναι 51,5 cm, υλικό κατασκευής το ξύλο άγριας δαμασκηνιάς, ενώ το επιστόμιο είναι κατασκευασμένο από πιξάρι (είδος ξύλου). Μέλος του οργάνου είναι το καμίση-κανέλι (φύλλα χαλκού) που περιβάλλει το ζουρνά. Το σημαντικότερο μέρος του ζουρνά είναι το καλάμι, που ουσιαστικά παράγει τον ήχο.
Χοροί και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σεμιναρίου
Τζιουβανακι: (διπλή πατινάδα) χορευτική μελωδία που συνήθως χορεύεται στο σπίτι του γαμπρού από συγγενείς και φίλους μετά τη διαδικασία του ξυρίσματος. Βέβαια χορεύεται και σε άλλες περιστάσεις όπως στα ρουγκάτσια και στα γλέντια.
Συρτι μάτι μ’ : Πατινάδα. Τραγούδι που τραγουδούσαν στο δρόμο οι Λαζαρίνες πηγαίνοντας από το ένα μέρος στο άλλο.
Σεφερλή ή Σφυρί: Εύθυμη μελωδία που χορεύεται από άντρες και γυναίκες σε όλο το Ρουμλούκι. Ο χορός έχει διάφορες παραλλαγές, όχι τόσο στα επιτόπια βήματα όσο στα βήματα που κινούνται στη φορά του κύκλου.
Της Μαρίας: Από τις πιο χαρακτηριστικές και αγαπητές χορευτικές μελωδίες, με πλήθος παραλλαγών στη μελωδία και στους στίχους. Ανήκει στους αργούς και επιβλητικούς χορούς του Ρουμλουκιού που συνοδεύονται από την χαρακτηριστική κίνηση του χεριού με το μαντήλι και το δεύτερο μέρος είναι συρτό. Το όνομα του χορού προέρχεται από το τραγούδι το οποίο αναφέρεται στην ιστορία μιας κοπέλας, της Μαρίας . Η μελωδία ήταν περισσότερο αγαπητή στις γυναίκες.
Δημητρούλα: Άλλος ένας χαρακτηριστικός αργός χορός που καταλήγει σε γρήγορο ρυθμό και παρέχει στον πρωτοχορευτή την δυνατότητα για αυτοσχεδιασμό, ιδιαίτερα στο δεύτερο μέρος. Είναι εξίσου δημοφιλής και αγαπητή μελωδία όσο και «της Μαρίας». Το βήμα παραμένει το ίδιο και στο δεύτερο μέρος του χορού αλλά γίνεται πιο γρήγορο ανάλογα με τη ρυθμική αγωγή.
Τ’ς Ανθίας: Και αυτός ο χορός ανήκει στα λεγόμενα «παλιακά» όπως και τα παραπάνω. Εδώ το γρήγορο καταλήγει, όπως και η Μαρία σε συρτό. Το τραγούδι αναφέρεται σε υπαρκτό πρόσωπο, την Ανθία από τον Γιδα (σημερινή Αλεξάνδρεια).
Γκέικο: Αργή χορευτική μελωδία , ιδιαίτερα αγαπητή στους μερακλήδες άντρες. Και εδώ ο πρωτοχορευτής έχει τη δυνατότητα του αυτοσχεδιασμού. Η μελωδία είναι γνωστή κι με το όνομα «αρβανίτικο» ή «αρβανιτ’ χαβασί».
Ρουγκατσια: Πρόκειται για ένα από τα εθιμικά χορευτικά δρώμενα του Δωδεκαημέρου. Είναι μια ομάδα μελωδιών και χορών που χορεύονται από τους άντρες κατά την τέλεση του εθίμου με την εξής σειρά:
- Βηματισμός- Εμβατήριο
- Τρέξιμο
- Συγκαθιστο
- Νιζαμικος
- Πατρωνα