Σάββατο του Λαζάρου και σε πολλά μέρη της Ελλάδας γίνεται αναβίωση του εθίμου των Λαζαρίνων. Τα μικρά κορίτσια κάθε τόπου πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και λένε τα κάλαντα του Λαζάρου ή της άνοιξης, προμηνύοντας έτσι το θαυμαστό γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου. Με αφορμή λοιπόν αυτό έθιμο, το Σάββατο 8 Απριλίου, τα τμήματα ενηλίκων του Χορευτικού Ομίλου Θεσσαλονίκης, μετά από πρόσκληση του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Πνεύματος Σερρών, βρέθηκαν στο χωριό αυτό, παρακολούθησαν από κοντά το έθιμο και έμαθαν λίγα περισσότερα για τη μουσικοχορευτική παράδοση των Δαρνακοχωρίων.
Τι είναι όμως τα Δαρνακοχώρια; Είναι μια ομάδα χωριών, πέντε στο σύνολο, Νέο Σούλι, Άγιο Πνεύμα, Πεντάπολη, Εμμανουήλ Παπά και Χρυσό, στους πρόποδες του Μενοίκιου όρους. Κοινά χαρακτηριστικά των κατοίκων αποτελούν η ντόπια καταγωγή, το γλωσσικό ιδίωμα, η φορεσιά, τα ήθη και έθιμα. Για την ονομασία των χωριών αυτών, έχουν γραφτεί πολλά. Το όνομα «Δάρνακας» προέρχεται από αρχαίες λέξεις «ήδη ώρα», κατά τους κανόνες της δωρικής διαλέκτου. Το «δάρη» σημαίνει «τώρα», γι‘ αυτό οι Δαρνάκηδες όταν ήθελαν να πουν «τώρα να έλθεις», έλεγαν «δάρη να έλθεις».
Το Άγιο Πνεύμα Σερρών λοιπόν πήρε το όνομά του από την Ιερά Μονή Αγίου Πνεύματος που βρίσκεται δυο χλμ βόρεια της κοινότητας και χρονολογείται από τα μέσα του 19ου αιώνα. Δεν είναι όμως η μοναδική Μονή που έχει τα χωριό. Στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα υπάρχουν τέσσερα μοναστήρια, σχηματίζουν ένα σταυρό, για να φυλάει το χωριό, για αυτό και ονομάζεται και σταυρωμένο. Στους τρεις λόφους που περιβάλλουν το χωριό υπάρχουν οι άλλες τρεις ιστορικές Μονές του Προφήτη Ηλία, Αγίου Κωνσταντίνου και Τιμίου Σταυρού.
Το πρωί του Σαββάτου του Λάζάρου και σε αυτά τα χωριά πραγματοποιούνταν το έθιμο των Λαζαρίνων από νεαρά κορίτσια. Αφού πρώτα μαζευόντουσαν και ντυνότανε με ρούχα και κοσμήματα κατάλληλα για αυτήν την ημέρα, χωριζότανε σε ομάδες- παρέες των τεσσάρων κοριτσιών, που αποτελούσαν τις «συντροφίνες». Μαζί τους έπαιρναν κι ένα αγοράκι, το «Λάζαρο», το οποίο κρατούσε το καλαθάκι με τα λουλούδια και τις πασχαλιές, όπου καθένας άφηνε εκεί τα προσφόρια του. Ο «Λάζαρος» φώναζε «αυγά, ψαρούδια, αλεύρι» να του δώσουν οι νοικοκύρηδες που άκουσαν τα κάλαντα…αυγά για τη Μεγάλη Πέμπτη, ψάρι για την Κυριακή των Βαϊων και αλεύρι για το ψωμί. Μπορούσαν να δώσουν ακόμα και χρήματα. Ξεκινούσαν λοιπόν να περπατούν όλοι μαζί το χωριό, να πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα και να βάζουν ένα λευκό μαντήλι στον ώμο του προσώπου εκείνου για το οποίο θα τραγουδούσαν. Εάν πήγαιναν σε μια μεγάλη γυναίκα ή σε ένα νιόπαντρο ζευγάρι ή σε σπίτι με παιδιά της παντρειάς τραγουδούσαν τα αντίστοιχα «Σ’αυτά τα σπίτια που ΄ρθαμε τα μαρμαροστρωμένα το ένα το φυλάει η Παναγιά και τ΄άλλο ο Αη Γιώργης», «Προξενητάδες που μέσα απού τα Σέρρας», «Δώδικα χρόνια κουριτσούδ΄, γυαλί κρατεί στα χέρια» και πολλά άλλα παινέματα.
Η προετοιμασία λοιπόν των μικρών Λαζαρίνων έγινε στο χώρο του Πολιτιστικού Συλλόγου του Αγίου Πνεύματος, όπου ο πρόεδρος αυτού κ. Σάκης Κωτσούλας, καθώς και ορισμένα μέλη, μας περίμεναν και μας υποδέχθηκαν θερμά. Μαζί τους και ο χοροδιδάσκαλος κ. Στέργιος Βάκουλης, ο οποίος με τη βοήθεια βέβαια των υπολοίπων, ξεκίνησε να ντύνει τα κορίτσια και να μας εξηγεί πως πραγματοποιείται το έθιμο. Ετοιμάστηκαν τα κορίτσια και ακολουθήσαμε τις «συντροφίνες» που χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, καλύπτοντας έτσι τις δύο πλευρές του χωριού. Πόρτα πόρτα λοιπόν, οι μικρές Λαζαρίνες έλεγαν τα παινέματα, τραγουδούσαν για τους νοικοκύρηδες και αυτοί με τη σειρά τους έδιναν τα προσφόρια τους και τις ευχές τους για ένα Καλό Πάσχα και για να είναι γεροί και του χρόνου για να έρθουν πάλι οι Λαζαρίνες να τους παινέψουν.
Με το τέλος της αναβίωσης του εθίμου, και όπως ήταν προγραμματισμένο, ακολούθησε στο χώρο του συλλόγου σεμινάριο με χορούς από το Άγιο Πνεύμα Σερρών από το κ. Στέργιο Βάκουλη. Ξεκινήσαμε με ένα συρτό, ακολούθησε ο «Μανώλης», ο «Τζιάκας», ο χορός του «Ζάμαντα» που χορεύεται κυρίως στην Πεντάπολη , στην εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, διότι συνδέεται με μια πραγματική ιστορία επί Τουρκοκρατίας η οποία αποτυπώθηκε σε τραγούδι και έγινε χορός αργότερα. Ο επόμενος χορός ήταν «Ο χορός της εξομολογήσεως» που τραγουδιέται τη δεύτερη μέρα Πάσχα στην εκκλησία, μετά το έθιμο των Εικονισμάτων, την περιφορά δηλαδή των εικόνων της εκκλησίας με σκοπό την προστασία και την καλή σοδειά, που πραγματοποιείται μπροστά από τον Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής, σημαίνοντας έτσι και το τέλος της γιορτής του Πάσχα. Ακολούθησαν τα τραγούδια, «Πολυξένη», «Φώτου» και κλείσαμε με καρσιλαμάδες.
Μετά το σεμινάριο των χορών, σειρά είχε η παρουσίαση των ντόπιων γυναικείων ενδυμασιών του Αγίου Πνεύματος. Βασικό κομμάτι των φορεσιών αυτών ήταν το «φ΄στάνι», ένα φόρεμα μακρύ, μεταξωτό ή βελούδινο όταν ήταν γιορτινή φορεσιά και βαμβακερό όταν ήταν καθημερινή φορεσιά. Πάνω από το φουστάνι, φορούσαν τον «τσιμπέ», ένα πανωφόρι μακρύ με γούνινες άκρες, αλλιώς «μακρυγούνι», την ποδιά, μπροστά κάλυπταν το θώρακα με τις ντούμπλες που τις έραβαν πάνω σε δέρμα ή τις έδεναν σε χρυσές αλυσίδες και τέλος την «ταβλούδα», ένα μεγάλο τετράγωνο μαντήλι που κάλυπτε το λαιμό και δενόταν πίσω ή στην κορυφή του κεφαλιού. Παρουσιάστηκε και ένα μοναδικό αυθεντικό κομμάτι νυφικής φορεσιάς, τα «τέλια», χρυσές και ασημένιες μακριές κλωστές, συρματάκια για την ακρίβεια, που τα φορούσε η νύφη τη μέρα του γάμου της, μπροστά στο πρόσωπο, για να μην μπορούν να την δουν ώσπου να φτάσει στην εκκλησία και έτσι να την προστατέψουν από τα κακά μάτια…
Τελείωσε το σεμινάριο και ακολούθησε φαγητό σε ένα μαγαζί, σε μια εξαιρετική τοποθεσία ψηλά στο χωριό, όπου είχε θέα όλα τα Δαρνακοχώρια και το σερριώτικο κάμπο. Φυσικά, το γλέντι δεν άργησε να στηθεί. Ξεκίνησαν τα όργανα, κλαρίνα, κορνέτες, ακορντεόν, κρουστά και ξεκίνησαν και οι χοροί….
Αργά το απόγευμα, μετά το φαγητό και τον καφέ μας, πήραμε το δρόμο της επιστροφής έχοντας για ακόμα μία φορά τις καλύτερες εντυπώσεις, όχι μόνο από ό,τι ζήσαμε και μάθαμε αλλά και από τους ανθρώπους που γνωρίσαμε…
Σας ευχαριστούμε…
Και του χρόνου με υγεία…