«ΡΑΚΟΚΑΖΑΝΑ 2016»  στον Αγ. Παντελεήμονα  Ν. Φλώρινας

Η αποστακτική διαδικασία του τσίπουρου στη Μακεδονία αυτό το διάστημα έχει την τιμητική της. Μετά την συμμετοχή του Χ.Ο.Θ. στις εκδηλώσεις του χωριού Πιπεριά, σειρά είχαν τα ρακοκάζανα  του  Αγίου Παντελεήμονα του Ν. Φλώρινας, την Κυριακή 4 του Δεκέμβρη, με τα τμήματα των ενηλίκων.  

 

Χωριό  χτισμένο στις όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας ή Οστρόβου αγκαλιασμένο από τα βουνά Βέρνο, Βόρα και Βέρμιο, αποτελεί το χαμηλότερο σημείο του συμπλέγματος  των λιμνών Ζάζαρης, Χειμαδίτιδας και Πετρών. Περιοχές ενταγμένες στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura  2000 και  σημαντικά καταφύγια για τους ασπροπάριδες, τις αετογερακίνες και τα κιρκινέζια.

Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η αμπελοκαλλιέργεια, η οποία ξεκινάει στα τέλη Φεβρουαρίου με το κλάδεμα και ολοκληρώνεται με τον τρύγο στα τέλη του Σεπτέμβρη. Μετά τη συγκομιδή και  το πατητήρι των σταφυλιών για την παραγωγή του κρασιού, απομένουν τα στέμφυλα η πρώτη ύλη δηλαδή  για την παραγωγή του τσίπουρου.

Η διαδικασία του βρασίματος γίνεται στο καζάνι ή  άμβυκα, που είναι κατασκευασμένο από φύλλα χαλκού δουλεμένα συνήθως στο χέρι. Ο παραδοσιακός τρόπος απόσταξης  γίνεται με την καύση ξύλων, εκεί όπου φαίνεται  και η μαστοριά του καζαντζή. Στην συνέχεια είναι  η σειρά του αποσταγματοποιού, ο οποίος με το γραδόμετρο (αλκοόμετρο) φέρνει στα μέτρα του εκάστοτε παραγωγού το τσίπουρο. Μπορεί να προσθέσει γλυκάνισο ή άλλα αρωματικά βότανα και εκχυλίσματα φρούτων. Στην περίπτωση της γράπας, του τσίπουρο δηλαδή χωρίς γλυκάνισο, τα αρώματά  θα  δώσει η κάθε  ποικιλία του σταφυλιού όπως  του μοσχάτου, του ξινόμαυρου,  του πολυποικιλιακού κ.α.  

Ο θεσμός του ρακοκάζανου νομιμοποιήθηκε  από τον Ελευθέριο Βενιζέλο  γύρω στο 1920, τότε δόθηκαν και οι σχετικές άδειες στους κρήτες αγρότες. Η διαδικασία  της απόσταξης είναι όμως πολύ παλιά. Χρονολογείται τον 1ο αι. μ.Χ. όπου και συναντήθηκε ο  όρος άμβυξ,  για να περιγραφεί   μια πρωτόγονη συσκευή απόσταξης. Αυτό έγινε  στο πρώτο συστηματικό σύγγραμμα της φαρμακολογίας “Περί ύλης ιατρικής” (Διοσκουρίδης) δεν είχε δηλαδή σχέση  με την   οινοποιεία. 

Ο Αγιος Παντελεήμονας (παλιά ονομασία Πάτελι) είναι ένα ακόμα χωριό, που γιόρτασε την τελετουργική αυτή διαδικασία της απόσταξης του τσίπουρου, ανάγοντας την σε πολιτιστικό γεγονός προσκαλώντας  15 συλλόγους  με 300 περίπου χορευτές.

Με συνοδούς τους χοροδιδασκάλους  Ελεονόρα Κολτσιάκη και Παναγιώτη Λαθούρη  ο ΧΟΘ  συνέβαλλε ιδιαίτερα με την πολυπληθή και συντονισμένη του ομάδα στο εορταστικό κλίμα. Ο χορός στην πλατεία, η πατινάδα στα καζάνια δίπλα στη λίμνη και στον ανεμόμυλο, η εγκαρδιότητα και η φιλοξενία, παρά το τσουχτερό κρύο αντάμειψαν την προσπάθεια του τοπικού συλλόγου, που ήταν αφιερωμένη όχι μόνο στην παραγωγή του τσίπουρου, αλλά και στην θέση του στην τοπική οικονομία και παράδοση.  

Δεν θα μπορούσε βέβαια να παραληφθεί  και μια σύντομη επίσκεψη στη Φλώρινα. Μετά  την απόλαυση ενός  καφέ  με φόντο  τα «ζωντανά»  πλάνα από τις ταινίες του Θ. Αγγελόπουλου,  η ομάδα   επέστρεψε  έτοιμη για την προετοιμασία και υποστήριξη των προγραμματισμένων  Χριστουγεννιάτικων  εκδηλώσεων του Ομίλου.