Με αφορμή τη συμπλήρωση 25 χρόνων από την ίδρυσή του, ο Χ.Ο.Θ. οργάνωσε και παρουσίασε, σε συμπαραγωγή με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης στις 20 Νοεμβρίου 2015, την παράσταση με τίτλο : «Λύρες της στεριάς και της θάλασσας – μια δοξαριά Ελλάδα».
Το αρχέγονο ένστικτο της έκφρασης του σώματος, ο χορός «το χάρισμα των Θεών» όπως το αποκαλούσαν οι αρχαίοι και η δημιουργική διάθεση οδήγησε μια ομάδα νέων το 1990 στην ίδρυση του Χορευτικού Ομίλου Θεσσαλονίκης. Ώθησε την ψυχή τους, φώτιζε τα οράματα τους και πότιζε τη δίψα τους με σεβασμό για τη γνώση και την υπηρέτηση της λαογραφικής μας παράδοσης. Στα 25 χρόνια της διαδρομής του ο Χ.Ο.Θ. ντύθηκε και τραγουδήθηκε με τα χρώματα και τις μουσικές του λαού μας. Μια διαδρομή σαν τον κυκλικό χορό κι αυτή, σύμβολο της προσωπικής και ψυχικής εξέλιξης που συγκλίνει στην εσωτερικότητα και όσο επαναλαμβάνεται, τόσο πιο πολύ βελτιώνει τον άνθρωπο.
Η ομαδικότητα, ο εθελοντισμός, η ενεργή διαχείριση, ήταν και είναι τα γνωρίσματα που εδώ και 25 χρόνια χαρακτηρίζουν το Σύλλογο. Στη διάρκεια της πορείας του οργανώθηκαν πολλές παραστάσεις με θεματογραφία παρμένη από τη ζωή, το μόχθο, τα ήθη και τα έθιμα της παράδοσής μας με αντιπροσωπευτικές αναφορές στην μάννα, στο μισεμό, στο ψωμί….
Η συγκεκριμένη «καθ΄ όλα απαιτητική» παράσταση είχε σαν στόχο την ανάδειξη της λύρας με δοξάρι ως όργανο, την πολυμορφία της, την κατά τόπους ιδιαιτερότητά της και τέλος την άγνωστη, σ΄ ένα μεγάλο μέρος του κοινού, παρουσία της στην ελληνική μουσική παράδοση.
Σύμφωνα με τη μυθολογία η πρώτη κατασκευάστηκε από το Θεό Ερμή και ήταν δώρο προς το Θεό Απόλλωνα. Αποτελούνταν από καβούκι χελώνας και χορδές από τα εντόσθια ζώων, συνοδευόταν πάντα από απαγγελία στοίχων γεννώντας έτσι και τη λυρική ποίηση. Στην περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ο όρος «λύρα» (Λατινικά: lūrā) χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει ένα αχλαδόμορφο μουσικό όργανο που παιζόταν με δοξάρι, αντίστοιχο του Ραμπάμπ (Rabab) του Αραβικού κόσμου της εποχής. Η μετεξέλιξη της Βυζαντινής λύρας με δοξάρι (lura) είναι οι σύγχρονες αχλαδόσχημες και φιαλόσχημες λύρες που χρησιμοποιούνται σήμερα σε διάφορες περιοχές της ελληνικής επικράτειας και όχι μόνο.
Θεωρήθηκε από τον αρχαιοελληνικό κόσμο ως όργανο άξιο για χέρια θεών και ημιθέων, όπως προαναφέραμε. Ήταν πάντοτε παρούσα στην πορεία της μουσικής των Ελλήνων και έγραψε με το δοξάρι ιστορίες απόλυτης μελωδικής έκφρασης, παράλληλα με την εξέλιξή της. Γεγονός που ενέπνευσε τον Χ.Ο.Θ., να της αφιερώσει την επετειακή του παράσταση.
Οι τύποι των λυρών που παρουσιάστηκαν ήταν τρεις : α) ο αχλαδόσχημος στον οποίο ανήκουν η Πολίτικη, η Θρακιώτικη(από τις ανατολικές περιοχές Κωστί και Μπροντίβο), η Μακεδονική (από τις περιοχές Πετρούσα, Ξηροπόταμο, Μοναστηράκι Δράμας), οι λύρες του Αιγαίου από τα νησιά Λήμνο, Λέρο, Κάλυμνο, Ικαρία και Κάρπαθο, β) ο φιαλόσχημος στον οποίο ανήκουν : η Ποντιακή (κεμεντσές) και η Καππαδόκικη (κεμανέ) και γ) ο τύπος της Κρητικής λύρας, αν μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ξεχωριστό, γιατί στην ουσία ανήκει στον αχλαδόσχημο, αλλά ξεκινώντας από τους Μινωικούς χρόνους κατέληξε σε διαφορετικές παραλλαγές (τριγωνική, ανεστραμμένου πετάλου, οκτώσχημη κ.α.).
Τα μουσικά ηχοχρώματα της παράστασης ήταν επιλεγμένα από την καθημερινότητα του κάθε τόπου, που εκφράστηκε μέσα από τον λυρισμό του ανώνυμου οργανοπαίκτη, με πίεση της χορδής από πάνω ή με ώθηση από δίπλα. Καταξιωμένοι κυρίως ντόπιοι λυράρηδες, www.www.hoth.gr/ekdhlwseis/afierwmata/afierwma-stis-lures/189-lures-ths-stergias-kai-ths-thalassas-suntelestes με την συνοδεία των έγχορδων ή κρουστών οργάνων σε μια απόλυτη εναρμόνιση, ταυτίστηκαν πλήρως με τον ιεροτελεστικό τους ρόλο. Μπροστά από ένα εναλλασσόμενο συνεχώς σκηνικό μαζί με τους μουσικούς συμπλήρωσαν την εικόνα και οι χορευτές του ομίλου. Αξίζει ν’ αναφέρουμε μερικούς από τους 35 περίπου χορούς που παρουσίασαν ντυμένοι με πιστά αντίγραφα αυθεντικών τοπικών ενδυμασιών: Δράμα (Τρέξε Γιάννα, Βαρύ αντικριστό), Ανατολική Θράκη(Πηδηχτός, Συρτός Πηγυριού, Συρμαδιστός), Λήμνος (Κεχαγιάδικος, Πατ’μα, Κατσιβέλικος), Ικαρία (Συμπεθέρα – Καρυώτικος Λυρίστικος), ΒΚ Δωδεκάνησσα (Καρσιλαμάς, Ισσος Καλύμνου-Σούστα Λέρου), ΝΑ Δωδεκάνησσα (Σιγανός-Γονατιστός-Πάνω χορός, Κρητικός Ροδίτικος, Ζερβός), Κρήτη (Ανωγειανός Πηδηχτός, Μαλεβιζιώτης, Πεντοζάλη), Πόντος (Τρυγώνα, Ομάλ – Σαμψών, Κότσαρι, Τας), Καππαδοκία (Χαρμαν Γερί, Χορός των μαντηλιών, Κόνιαλι), Πόλη (Χασάπικο, Απτάλικος, Συρτό Πολίτικο).
Περισσότεροι από ογδόντα συντελεστές πέρασαν από τη σκηνή. Καθένας στο ρόλο του κι όλοι μαζί καθήλωσαν το κοινό του κατάμεστου Μεγάρου με το μεγαλειώδες θέαμα και ακρόαμα σε μια παράσταση ύμνο στον δημώδη λαογραφικό μας πολιτισμό.
Αναλυτική παρουσίαση των λυράρηδων θα βρείτε στην ειδική σελίδα που έχουμε δημιουργήσει.
Παίζουν οι μουσικοί:
Κωνσταντινούπολη – Καππαδοκία
Λύρα: Σωκράτης Σινόπουλος
Ούτι: Αργύρης Κόκορης
Κρουστά: Λευτέρης Παύλου, Σπύρος Τζιάτζιος
Τραγούδι: Κατερίνα Παπαδοπούλου, Δρόσος Κουτσοκώστας
Πόντος
Λύρα: Φάνης Κουρουκλίδης
Νταούλι: Κώστας Ζώης
Τραγούδι: Στάθης Νικολαΐδης
Κρήτη
Λύρα: Στέλιος Πετράκης
Λαούτο: Γιώργης Μανωλάκης
Δράμα
Λύρα: Νίκος Ζεδαμάνης
Νταχαρές: Άγγελος Ζεδαμάνης
Νταχαρές: Άγγελος Τσέρνιος
Θράκη
Λύρα: Σπύρος Κούκος
Νταούλι: Λευτέρης Παύλου
Λήμνος
Λύρα: Γιώργος Kοχλιός
Λαούτο: Δημήτρης Παληογιάννης
Τραγούδι: Δρόσος Κουτσοκώστας
Βόρεια Δωδεκάνησα
Λύρα: Αντώνης Νταλαρής
Λαούτο: Γιώργος Δράκος
Νότια – Νοτιοανατολικά Δωδεκάνησα
Λύρα: Γιάννης Κλαδάκης
Λαούτο: Γιάννης Λεντάκης
Τραγουδούν:
Κατερίνα Παπαδοπούλου, Δρόσος Κουτσοκώστας, Στάθης Νικολαΐδης
Γενική επιμέλεια
Σάκης Παληογιάννης
Παρουσίαση
| Λάμπρος ΛιάβαςΕθνομουσικολόγος
Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών |
Μαρία ΛαδάΠτυχιούχος ΑΠΘ
Διπλωματούχος Βυζαντινής Μουσικής |
«Λύρες της στεριάς και της θάλασσας»
Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης
Αίθουσα Φίλων της Μουσικής
20 Νοεμβρίου 2015 στις 21:00
Γενική είσοδος: 10 euro
Περισσότερες πληροφορίες