Είναι άνοιξη, το σύμπαν βλασταίνει και μυριάδες λουλούδια πολύχρωμα κι ευωδιαστά ομορφαίνουν τον κόσμο μας, γλυκαίνουν την καρδιά μας και χαμογελούν στη ματιά μας. Τι γίνεται όμως με εκείνα τα λουλούδια που χαμογελούν στ αυτιά μας;
Τι γίνεται με τα «λουλούδια» του λόγου μας, που ενίοτε, ίσως και συχνά, ανθίζουν όταν ανοίγουμε το στόμα μας ;
Μαζέψαμε μερικά που πρόσφατα βρήκαμε στα λιβάδια του δημόσιου λόγου και σας τα παρουσιάζουμε.
Προς αποφυγήν!
1. «Λόγω της κατάστασης, συνίσταται στους πολίτες να μην…..» (σε από τηλεοράσεως οδηγίες προς τους πολίτες)
Το έχουμε ήδη αναλύσει σε προηγούμενο σημείωμα. Σε περιπτώσεις που κάτι προτείνεται ή δίνεται ως συμβουλή, το ρήμα που χρειαζόμαστε είναι το «συνιστάται».Το συνίσταται σημαίνει «αποτελείται».
2. «Τα ανήλικα τέκνα εξαιρούνται της απαγόρευσης. Η ηλικία των τεκνών καθορίζει…..» (από τηλεοπτική αναγγελία περιοριστικών μέτρων)
Είναι τα τέκνα – των τέκνων. Τα τεκνά – των τεκνών είναι άλλο θέμα.
Τελεία και παύλα.
3. «Όταν βράσει, αφαιρούμε το σκεύος από τη φωτιά» (από τηλεοπτική εκπομπή μαγειρικής)
Η ορθή διατύπωση θα ήταν «το αποσύρουμε» ή «το τραβούμε» ή έστω «το βγάζουμε» από τη φωτιά, γιατί στην πραγματικότητα αυτό ακριβώς κάνουμε. Το ρήμα αφαιρώ σημαίνει «παίρνω κάτι από ένα σύνολο», οπότε στη μαγειρική αφαιρούμε το σκέπασμα από το σκεύος ή το τάδε συστατικό από το μίγμα ή το μεγάλο ξύλο από τη φωτιά, όχι όμως το σκεύος από τη φωτιά .
4. «Είναι πολύ πονηρή. Ξέρω ότι το έκανε επί τούτου» (από τηλεοπτικό σήριαλ)
Η πρόθεση επί προσφέρει πολλές συντακτικές επιλογές, με διαφορετικό όμως νοηματικό αποτέλεσμα για την κάθε μία. Στο παράδειγμα που υπέπεσε στην αντίληψή μας (και υποπίπτει συχνά, είναι η αλήθεια…) το νόημα είναι το «για συγκεκριμένο σκοπό». Για να αποδοθεί όμως αυτό το νόημα, το επί πρέπει να ακολουθείται από δοτική. Άρα το σωστό σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το «επί τούτω».
Γνωρίζουμε και το «επί χρήμασι», το «επί τω έργω» και άλλα. Το «επί τούτου» σημαίνει «πάνω σ΄αυτό» και μπορεί να έχει κυριολεκτικά τοπική έννοια (πχ επί του όρους, επί της οδού) ή να δείχνει αναφορά σε κάτι (πχ. Το θέμα ήταν η πυρασφάλεια και επί τούτου μίλησε ο πύραρχος Παπαδάκης )
Και ας εξοβελίσουμε εκείνο το…. «εξ επί τούτου» στο πυρ το εξώτερον!
Για πάντα!