Στις μέρες μας, η μάσκα έγινε καθημερινό εξάρτημα, υποχρεωτικό και αναγκαίο. Μέχρι πριν από ένα χρόνο όμως, οι μάσκες έμπαιναν στην ζωή μας μόνο στο τέλος κάθε χειμώνα, για τρεις πολύ ξεχωριστές εβδομάδες. Και δεν ήταν χειρουργικές. Ο λόγος για τις Αποκριές! Το Καρναβάλι! Το Τριώδιο ! Που υπόσχεται μεταμφιέσεις, γέλια, μεζέδες, ψησίματα, κρασοκατανύξεις και κάθε είδους ξεφαντώματα. Αξίζει τον κόπο λοιπόν να δούμε και τη γλώσσα αυτής της περιόδου! Αποκριά = επισήμως Απόκρεω. Προκύπτει από το –κρέας- και από το –από- της αποχής. Ουσιαστικά είναι το όνομα μόνο της τρίτης Κυριακής αυτού του διαστήματος, γιατί αυτή είναι η τελευταία μέρα που επιτρέπεται να τρώμε κρεατικά, έδωσε όμως το όνομά της σε όλη αυτή την περίοδο
Καρναβάλι = λατινικής προέλευσης λέξη που σημαίνει ακριβώς ό,τι και η λέξη Απόκρεω. Κάρνε είναι το κρέας και βάλε σημαίνει «περνάει».Σήμερα, η λέξη σημαίνει και τον μεταμφιεσμένο για την Αποκριά ή και τον γελοίο για όλο τον υπόλοιπο χρόνο Τριώδιο = με τη φράση «ανοίγει το Τριώδιο» εννοούμε ότι αρχίζουν οι Αποκριές. Σωστά. Δεν αναρωτηθήκαμε ποτέ όμως πότε κλείνει το Τριώδιο, θεωρώντας εσφαλμένα ότι τελειώνει μαζί τους. Λάθος! Το Τριώδιο είναι μια περίοδος δέκα εβδομάδων όπου οι κανόνες που ψάλλονται στην εκκλησία έχουν τρεις ωδές κι όχι εννέα όπως συνήθως. Το Τριώδιο αρχίζει την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου και φθάνει ως το Μ. Σάββατο. Καθαρά Δευτέρα = η πρώτη μέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Νηστεία και ετοιμασία νοικοκυριών και νοικοκυραίων για τις επτά εβδομάδες εγκράτειας, που ακολουθούν. Εξ ού και το όνομα «Καθαρά», εφ΄ όσον αυτή τη μέρα πλένονταν καλά όλα τα μαγειρικά σκεύη ώστε να μη μείνει πάνω τους ούτε ίχνος ζωϊκού λίπους, μοιράζονταν σε πλανόδιους (τσιγγάνους κυρίως) όλα τα αρτήσιμα που περίσσεψαν από τα γλέντια των προηγούμενων ημερών και οι πιο αποφασισμένοι έμπαιναν σε τριήμερη απόλυτη νηστεία για προσωπική κάθαρση! Βέβαια, με τόση κεκτημένη ταχύτητα από τα γλέντια που προηγήθηκαν, η μέρα δεν μπορούσε να μην έχει χαρακτήρα γιορταστικό, οπότε τα γλέντια όντως συνεχίζονται σε σπίτια κι εξοχές (ιδίως), τα εδέσματα όμως είναι όλα νηστίσιμα! Και το κρασί άφθονο! Στη περιοχή της Ξάνθης η μέρα λέγεται και «Μουτζουροδευτέρα», από τη συνήθεια να αλληλομουτζουρώνονται τεχνιέντως φίλοι, γνωστοί και συγγενείς Μασκαράς = από την ιταλική λέξη μάσκα, στα ελληνικά «προσωπίδα». Μασκαράς είναι αυτός που φοράει μάσκα. Στο πρόσωπο, για τις Αποκριές, και στη συμπε- ριφορά, για όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Ο ψεύτης και απατεώνας δηλαδή. Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει και το θηλυκό «μασκαρού» που προσδίδει και μια χροιά ανηθικότητας στην χαρακτηριζόμενη. Σερπαντίνα = από τη λατινική λέξη serpentinus που σημαίνει «οφιοειδής», «ερπετόμορφος», λόγω του «κουλουριάσματος» του χάρτινου χρωματιστού αυτού αποκριάτικο εργαλείου Κομφετί = κι αυτό από τη λατινικής προέλευσης λέξη confetto που σημαίνει «προετοιμασμένο» και αναφερόταν κυρίως στα ζαχαρωτά που πετιόταν σε γιορτές όπως ακριβώς πετιέται το κομφετί. Η ελληνική λέξη γι΄αυτό το βάσανο για όσους θα σκουπίσουν μετά, είναι «χαρτοπόλεμος» Γαϊτανάκι: από την πόλη Gaeta, φημισμένη για τις κορδέλες της, προέκυψε ο μεσαιωνικός τύπος «γαϊτάνιν» για κορδέλες και κορδόνια. Κατ΄επέκταση έτσι ονομάστηκε αυτό το υπέροχο χορευτικό παιχνίδι της Αποκριάς, όπου δώδεκα κορδέλες στα χέρια δώδεκα χορευτών πλέκονται και ξεπλέκονται γύρω από ένα ψηλό κοντάρι που το κρατάει ο δέκατος τρίτος συμμετέχων. Συμβολισμοί που σχετίζονται με τον κύκλο της ζωής, τη λατρεία του ήλιου και τον αριθμό 12 κρύβονται στο παρελθόν του εθίμου, που ήρθε με τους Μικρασιάτες πρόσφυγες ή τους Ενετούς.

 

Και έπεται συνέχεια!!